دادههای تازه از رسانههای داخلی و مسئولان محیطزیست نشان میدهد که خبر «دریاچه ارومیه پر آب شد» بیشتر یک تیتر احساسی است تا توصیف دقیق وضعیت؛ دریاچه در هفتههای اخیر بهدلیل بارشها و رهاسازی موقت آب سدها کمی جان گرفته، اما همچنان در محدوده بحرانی قرار دارد و تا احیا فاصله زیادی دارد.
وضعیت فعلی دریاچه ارومیه
گزارشها از افزایش تراز آب پس از بارشهای پاییزی و رهاسازی محدود حقآبه خبر میدهند و تصاویر هوایی بخشهایی از بستر خشکشده را دوباره آبگیر نشان میدهد. با این حال، برآوردهای رسمی از حجم بسیار کم آب باقیمانده و خشکشدن گسترده شمال و جنوب دریاچه حکایت میکند و برخی مسئولان احتمال خشکشدن کامل تا پایان تابستان سال آینده را منتفی نمیدانند.
ریشه بحران و هشدار کارشناسان
کارشناسان تأکید میکنند که سهم کاهش بارشها در بحران فعلی حدود یکسوم است و عامل اصلی، برداشت بیرویه آب برای کشاورزی، سدسازیهای متعدد در حوضه آبریز و اجرای ناقص طرحهای احیاست. آنان هشدار میدهند که بدون اصلاح جدی مدیریت آب، دریاچه میتواند بهطور کامل به دشت نمکی سمی تبدیل شود؛ وضعیتی که با طوفانهای نمکی، سلامت میلیونها نفر و کشاورزی شمالغرب کشور را تهدید خواهد کرد.
فرصت بارشها و شرط نجات
بارشهای اخیر «فرصت» محسوب میشوند، نه «نجات»؛ این آب اضافه فقط در صورتی به احیای واقعی کمک میکند که حقآبه دریاچه بهطور پایدار تأمین و برداشتهای غیرمجاز مهار شود و الگوی کشت در حوضه اصلاح گردد. ستاد احیا و سازمان محیطزیست نجات دریاچه را مشروط به ادامه رهاسازی آب سدها، تأمین اعتبار طرحها و کاهش مصرف کشاورزی میدانند.
بنابراین، میتوان گفت دریاچه ارومیه این روزها نسبت به بدترین ماههای خشکی، «نفس کوتاهی» گرفته اما هنوز از خطر مرگ کامل عبور نکرده است. هر گونه استفاده از تعبیر «پر آب شدن» بدون توضیح شرایط بحرانی، میتواند افکار عمومی را نسبت به تداوم خطر و ضرورت اصلاح مدیریت آب گمراه کند.
